کد مطلب:39211 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » اهل بيت

چه شد كساني كه زماني در سپاه امام علي( بودند در مقابل فرزندش صف آرائي كردند و جنگيدند؟

همانطور كه مي دانيد امام حسين( به دست يهود و نصاري و مجوس يا مشركين عرب يا ... كشته نشد، به دست مسلمانان و بلكه بعضي از دوستان پدرش كشته شد.

استاد مطهري ره درباره اينكه چگونه شد كه شهادت امام حسين( به دست اين گروه واقع شد مي فرمايند : يكي از علل يا از مهمترين علت شهادت امام حسين( و يا مهمترين علت گرويدن مردم به امويان جهالت مردم بود، از طرفي هم مي دانيم امام حسين( با يزيد مبارزه نمي كرد، او بالاتر از اين بود كه هدفش شخص و فرد باشد؛ هدف او اصولي و كلي بود، درحقيقت امامحسين( با ظلم و جهل مبارزه مي كرد، چنانكه در زيارت به ما تلقين و تعليم كرده اند كه هدف اين مبارزه از بين بردن جهل و گمراهي است، چنانكه در زيارت اربعين آمده است كهامام حسين خون قلب خويش را در راه تو نثار كرد، تا بندگان تو را از ناداني و حيرت و گمراهي نجات بخشد.

و در توضيح جهالت مردم مي فرمايند : مقصود از جهالت مردم، اين نبود كه چون مردم بي سواد بودند و درس نخوانده بودند مرتكب چنين عملي شدند و اگر درس خوانده و تحصيل كرده مي بودند، نمي كردند. نه، در اصطلاح دين جهالت بيشتر در مقابل عقل گفته مي شود و مقصود آن تنبّه عقلي است كه مردم بايد داشته باشند و به عبارت ديگر، قوة تجزيه و تحليل قضاياي مشهود و تطبيق كليات بر جزئيات است و اين چندان ربطي به سواد و بي سوادي ندارد؛ علم، حفظ و ضبط كليات است و عقل، قوه تحليل است، به عبارت ديگر امام حسين( شهيد فراموشكاري مردم شد، زيرا مردم اگر در تاريخ پنجاه ، شصت ساله خودشان فكر ميكردند و قوة تنبه و استنتاج و عبرت گيري در آنها مي بود و به تعبير سيدالشهداء كه فرمود : ارجعوا الي عقولكم اگر به عقل و تجربة پنجاه، شصت ساله خود رجوع مي كردند و جنايتهاي ابوسفيان و معاويه و زياد در كوفه و خاندان اموي را، اصولاً فراموش نمي كردند، و حساب مي كردند آيا حسين( براي دين و دنياي آنها بهتر بود يا يزيد و معاويه و عبيدا... ؛ هرگز چنين جنايتي واقع نمي شد. پس در حقيقت علت عمده اينكه مردمي نسبتاً معتقد به اسلام اينطور با خاندان پيامبر رفتار كردند ( در صورتي كه همانها حاضر بودند قربة الي ا... در جنگ كفار شركت كنند) فقط و فقط فراموشكاري مردم و گول ظاهر خوردن آنها بود، يعني نتوانستند پشت پرده نفاق را ببينند.

... البته در اين حادثه رعب و ترس و استسباع از يك طرف، و فساد اخلاقي رؤسا و رشوه خواري آنها و طمع آنها و اطاعت

كوركورانة ـ به حسب خوي قبيله اي عربي ـ كوچكترها از رؤساي قبايل از طرف ديگر، نيز از عوامل مهم وقوع اين حادثه بود.(1)

نمونه اي از طمع ورزي حكام، طمع ورزي ابوموسي اشعري حاكم بصره بود. همين ابوموساي معروف حكميت. مردم ميخواستند به جهاد بروند، او بالاي منبر رفت و مردم را به جهاد تحريض كرد. در فضيلت جهاد و فداكاري سخنها گفت، خيلي از مردم اسب نداشتند كه سوار شوند و بروند؛ هر كسي بايد سوار اسب خودش مي شد و مي رفت. براي اينكه پياده ها هم بروند، مبالغي هم دربارة فضيلت جهاد پياده گفت؛ كه آقا جهاد پياده چقدر فضيلت دارد، چه قدر چنين است، چنان است! اين قدر دهان و نفسش در اين سخن گرم بود كه يك عده از اينهايي كه اسب هم داشتند، گفتند ما هم پياده مي رويم، اسب چيست! فحملوا الي فرسهم؛ به اسبهايشان حمله كردند،آنها را راندند و گفتند برويد، شما اسبها ما را از ثواب زيادي محروم ميكنيد؛ ما مي خواهيم پياده برويم بجنگيم، تا به اين ثوابها برسيم! عده اي هم بودند كه يك خرده اهل تأمل بيشتري بودند؛ گفتند صبر كنيم، عجله نكنيم، ببينيم حاكمي كه اينطور دربارة جهاد پياده حرف زد خودش چگونه بيرون مي آيد... اين عين عبارت ابن اثير است او مي گويد : وقتي كه ابوموسي از قصرش خارج شد اخرج ثقله علي اربعين بغلاً اشياء قيمتي كه با خودش داشت، سوار بر چهل اشتر، با خودش خارج كرد و به طرف ميدان جهاد رفت، آن روز بانك نبود و حكومتها هم اعتباري نداشتند. يك وقت ديدند كه در وسط ميدان جنگ، از خليفه خبر رسيد كه شما از حكومت بصره عزل شده ايد، اين همه اشياي قيمتي را كه ديگر نمي تواند بيايد و از داخل قصر بردارد... فلما خرج تتعله بعنانه؛ اينهايي كه پياده شده بودند، آمدند و زمام اسب ابوموسي را گرفتند؛ ... و قالو حملنا علي بعضي هذا الفضول؛ ما را هم سوار همين زياديها بكن؛ اينها چيست كه داري با خودت به ميدان جنگ مي بري؟! ... و ارغب في المشي كما رغبتنا، همان طوري كه به ما گفتي پياده راه بيفتيد، خودت هم قدري پياده شو و پياده راه برو. فضرب القوم بسوطه تازيانه اش را كشيد و به سر و صورت اينها زد و گفت برويد بيخودي حرف مي زنيد! فركوا دابة فمضي ، آمدند متفرق شدند... (2)

... خواص در مدت اين چند سال، كارشان به اينجا رسيد. البته اين مربوط به زمان خلفاي راشدين است كه مواظب بودند، مقيد بودند، اهميت مي دادند، پيامبر را سالهاي متمادي درك كرده بودند، فرياد پيامبر هنوز در مدينه طنين انداز بود و كسي مثل علي ابن ابيطالب در آن جامعه حاضر بود. كه قضيه به شام(حكومت معاويه) منتقل شد، مسأله از اين حرفها بسيار گذشت. اين نمونة كوچكي از خواص بود، آن وقت عوام هم كه دنباله رو خواصند؛ وقتي خواص به سمتي رفتند عامه ي مردم هم دنبال آنها حركت مي كنند، البته اگر كسي در همين تاريخ ابن اثير يا در بقية تواريخ معتبر در نزد همة برادران مسلمان ما جستجو كند، صدها نمونه از اين قبيل هست.(3)









ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منابع و مآخذ :

1. حماسه حسيني، ج2، استاد مطهري، ص32ـ33

2. خاطرات و حكايتها، 34 خاطره و حكايت از زبان رهبر معظم انقلاب، ج 1، ص100 ـ 101

همان، ص106